Powrót

Przenoszenie decyzji administracyjnych na inne podmioty

Artykuł ma na celu analizę przepisów prawa administracyjnego, szczególnie Kodeksu postępowania administracyjnego i udzielenie odpowiedzi czy przekazywanie decyzji administracyjnych innym podmiotom, takim jak koncesje czy zezwolenia, jest dopuszczalne. Jest to kwestia istotna, zwłaszcza w kontekście rosnącej liczby przedsiębiorstw, które przekształcają swoją działalność, np. zmieniając formę prawną z cywilnej spółki lub jednoosobowej działalności gospodarczej na spółkę prawa handlowego. Co dzieje się jednak z wcześniej wydanymi decyzjami dotyczącymi pierwotnego podmiotu?

Sukcesja uniwersalna w myśl Kodeksu spółek handlowych

W myśl art. 494 ksh spółka przejmująca albo spółka nowo zawiązana wstępuje z dniem połączenia we wszystkie prawa i obowiązki spółki przejmowanej bądź spółek łączących się przez zawiązanie nowej spółki.

Na spółkę przejmującą albo spółkę nowo zawiązaną przechodzą z dniem połączenia w szczególności zezwolenia, koncesje oraz ulgi, które zostały przyznane spółce przejmowanej albo którejkolwiek ze spółek łączących się przez zawiązanie nowej spółki, chyba że ustawa lub decyzja o udzieleniu zezwolenia, koncesji lub ulgi stanowi inaczej.

Z powyższego przepisu wynika, że zasadniczo koncesje, zezwolenia, prawa i obowiązki, które miała spółka przejmowana lub ta, która podlegała połączeniu, przechodzą na nowo utworzony lub połączony podmiot.

To właśnie stanowi sukcesję uniwersalną – całość praw i obowiązków przechodzi na nowy podmiot.

W myśl art. 155 kpa decyzja ostateczna, na mocy której strona nabyła prawo, może być w każdym czasie za zgodą strony uchylona lub zmieniona przez organ administracji publicznej, który ją wydał. Organ może więc zmienić lub uchylić decyzję, ale pod warunkiem, że:

przepisy szczególne nie sprzeciwiają się uchyleniu lub zmiany takiej decyzji,
przemawia za tym interes społeczny,
przemawia za tym słuszny interes strony,
brak podstaw prawnych do uchylenia lub zmiany decyzji w trybie wznowienia postępowania lub stwierdzenia nieważności.

Choć na pierwszy rzut oka mogłoby się wydawać, że dotyczy to również zmiany strony decyzji administracyjnej, sądy administracyjne rozwiewają wątpliwości w tym zakresie.

Naczelny Sądu Administracyjnego w wyroku z dnia 20 lipca 2017 roku (II GSK 1414/15) jednoznacznie stwierdził, że z treści art. 155 kpa nie wynika, zakres tego przepisu jest ograniczony wyłącznie do rozstrzygnięcia będącego jednym z elementów decyzji. Przepis ten jednoznacznie stwierdza, że zmianie lub uchyleniu podlega decyzja administracyjna, którą należy rozumieć materialnoprawnie. To oznacza, że w granicach wyznaczonych przez prawo zmianie może ulec każdy z elementów decyzji administracyjnej. Gdy rozważa się możliwości stosowania trybu przewidzianego w art. 155 kpa, niezbędne jest ustalenie, czy w konkretnym przypadku występuje tożsamość sprawy administracyjnej w znaczeniu materialnym, a za wyznaczniki tożsamości sprawy uznaje się jej tożsamość przedmiotową i podmiotową.
Tożsamość elementów podmiotowych to tożsamość podmiotu będącego adresatem praw lub obowiązków, a tożsamość przedmiotowa to tożsamość treści tych praw i obowiązków oraz ich podstawy faktycznej i prawnej.

Zgodnie z ugruntowanym w doktrynie prawa administracyjnego poglądem za niedopuszczalną uznaje się sukcesję praw i obowiązków wynikających z aktu administracyjnego. Powyższe stanowisko wynika z przyjętego powszechnie poglądu, że uprawnienia i obowiązki, będące treścią stosunku administracyjnoprawnego, łączącego organ administracji publicznej z podmiotem zewnętrznym względem administracji, są co do zasady osobiste i jako takie nie przechodzą na następców prawnych wskazanego wyżej podmiotu zewnętrznego. Publiczne prawa i obowiązki pozostają trwale związane z tą osobą, dla której zostały ustanowione. Zmiana osoby pociąga za sobą zmianę stosunku.

Mając powyższe na uwadze przenoszenie decyzji administracyjnych na inne podmioty, w tym na przekształcone czy połączone podmioty gospodarcze jest co do zasady niemożliwe także na podstawie art. 155 Kodeksu postępowania administracyjnego .

Przenoszenie decyzji administracyjnych na inne podmioty – wyjątki od reguły

Analiza przepisów prawa materialnego prowadzi jednakże do wniosku, że od powyższej zasady możliwe są wyjątki – do których doktryna zalicza w szczególności tzw. rzeczowe akty administracyjne, bądź szerzej – rzeczowe stosunki administracyjnoprawne, przechodzące, z racji swego powiązania z rzeczą, na każdorazowego właściciela danej rzeczy.
Wyjątki te przekładają się na możliwość przenoszenia decyzji administracyjnych, dziedziczenia uprawnień lub obowiązków administracyjnoprawnych

Jeżeli istnieją przepisy, które jednoznacznie określają, że decyzja, koncesja czy zezwolenie mogą być przeniesione na inny podmiot, to jest to dopuszczalne. Można w tym zakresie wyróżnić np.:

• przeniesienie decyzji o warunkach zabudowy,
• przeniesienia koncesji na inny podmiot koncesji, o których mowa w ustawie z dnia 9 czerwca 2011 roku Prawo geologiczne i górnicze,
• przeniesienia decyzji o pozwoleniu na budowę,
• możliwość handlu uprawnieniami do emisji CO2,
• przeniesienie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia.

Przenoszenie decyzji administracyjnych – podsumowanie

Zasadniczo przenoszenie decyzji administracyjnych na inne podmioty jest niedopuszczalne. Dlatego przedsiębiorca, decydując się na przekształcenie lub zmianę formy działalności, powinien sprawdzić, czy wydane zostały jakiekolwiek decyzje administracyjne, które nie mogą być przeniesione, a są niezbędne do świadczenia usług czy sprzedaży towarów, ogólnie do prowadzenia działalności gospodarczej.

Często konieczne jest złożenie wniosku o wydanie nowej decyzji, jeśli przeniesienie nie jest możliwe, co wiąże się z dodatkowym nakładem pracy, formalnościami i, przede wszystkim czasem.

Choć istnieją decyzje, które mogą być przeniesione, zawsze warto to zweryfikować, ponieważ zasada jest taka, że są one z reguły nieprzenoszalne